29 KWIETNIA

• 1984 / 40 lat

  W Krakowie zmarł prof. Karol Estreicher, historyk sztuki, dyrektor Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

• 1919 / 105 lat

  Sejm RP uchwalił ustawę ustanawiającą 3 maja świętem narodowym.

• 2021 / 3 lata

  W Warszawie zmarł dyrygent Kazimierz Kord, wieloletni dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Narodowej w Warszawie, znany z kierowania wieloma orkiestrami symfonicznymi na całym świecie.

• 2016 / 8 lat

  W Warszawie zmarł Wojciech Zagórski – aktor teatralny i filmowy, zagrał w wielu filmach i serialach takich jak „Janosik”, ‘Chłopi”, „Ballada o Januszku”, „Konopielka”, „Brunet wieczorową porą”, „Pułkownik Kwiatkowski”.

• 2012 / 12 lat

  W Warszawie zmarł Wiesław Chrzanowski, prawnik, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; w 1948 r. aresztowany przez władze komunistyczne za próbę „obalenia siłą ustroju Polski Ludowej”, skazany na osiem lat więzienia; w latach 1989–1994 przewodniczący Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego; minister sprawiedliwości (1991), marszałek Sejmu (1991–1993), senator (1997–2001).

• 2011 / 13 lat

  W Warszawie zmarł Waldemar Baszanowski, dwukrotny mistrz olimpijski w podnoszeniu ciężarów – w Tokio (1964) i Meksyku (1968), pięciokrotny mistrz świata i sześciokrotny mistrz Europy.

• 2010 / 14 lat

  W Warszawie zmarł Ryszard Matuszewski, historyk literatury, krytyk literacki, eseista, tłumacz, autor podręczników.

• 1996 / 28 lat

  Premiera filmu „Cwał” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego.

• 1989 / 35 lat

  W Stoczni Gdańskiej z Lechem Wałęsą spotkali się kandydaci na posłów i senatorów z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.

• 1985 / 39 lat

  Sejm uchwalił ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.

• 1978 / 46 lat

  W Gdańsku powstał Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, głównym działaczami WZZ byli Andrzej Gwiazda, Anna Walentynowicz, Krzysztof Wyszkowski i Bogdan Borusewicz.

• 1975 / 49 lat

  W Warszawie urodził się Mateusz Kusznierewicz, żeglarz, mistrz olimpijski z Atlanty (1996) i brązowy medalista igrzysk w Atenach (2004); wielokrotny mistrz świata i Europy.

• 1974 / 50 lat

  Sejm przyjął ustawę o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność państwa w zamian za rentę oraz ustawę o rentach dla inwalidów wojennych i rodzin po poległych żołnierzach.

• 1970 / 54 lata

  W Krakowie urodził się Paweł Deląg, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Szamanka”, „Ciemna strona Wenus” i „Quo vadis”.

• 1970 / 54 lata

  W Wiedniu w finałowym meczu Pucharu Zdobywców Pucharów Górnik Zabrze przegrał z Manchesterem City 1:2.

• 1957 / 67 lat

  Otwarcie kawiarni „Czytelnika” przy ul. Wiejskiej w Warszawie.

• 1955 / 69 lat

  Powstało Centralne Archiwum Filmowe; przemianowane  w 1970 r. na Filmotekę Polską, w 1987 r. na Filmotekę Narodową.

• 1953 / 71 lat

  W Koninie urodził się Jan Andrzej Paweł Kaczmarek, kompozytor, autor muzyki do ponad pięćdziesięciu filmów, laureat Oscara za muzykę do filmu „Marzyciel”.

• 1952 / 72 lata

  Premiera filmu „Gromada” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

• 1948 / 76 lat

  Najwyższy Trybunał Narodowy w Gdańsku skazał na karę śmierci Alberta Forstera, niemieckiego nazistowskiego zbrodniarza, pełniącego w latach 1939–1945 funkcję namiestnika prowincji Gdańsk-Prusy Zachodnie; wyrok przez powieszenie wykonano w 1952 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie.

• 1947 / 77 lat

  W Warszawie urodziła się Stanisława Celińska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Krajobraz po bitwie”, „Nie ma róży bez ognia”, „Noce i dnie”, „Panny z Wilka”, „Pieniądze to nie wszystko”, a także w serialach „Alternatywy 4”, „Bulionerzy” i „Mamuśki”.

• 1946 / 78 lat

  W Szczecinku urodził się Aleksander Wolszczan, astronom, badacz pulsarów – gwiazd neutronowych, odkrywca pierwszych planet poza Układem Słonecznym.

• 1943 / 81 lat

  Z więzienia na Pawiaku wywieziono do KL Auschwitz 107 kobiet i 420 mężczyzn; wśród nich m.in. Tadeusza Borowskiego, poetę, prozaika.

• 1942 / 82 lata

  Podczas lotu bojowego nad kanałem La Manche zginął mjr Marian Pisarek, pilot, as myśliwski, dowódca 1. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego.

• 1933 / 91 lat

  Sąd Okręgowy w Krakowie skazał na osiem lat więzienia Ritę Gorgonową, guwernantkę, pracującą u znanego lwowskiego architekta Stanisława Zaremby, oskarżoną o zamordowanie jego 17-letniej córki Lusi; sprawa Rity Gorgonowej była jednym z najsłynniejszych procesów sądowych II RP.

• 1929 / 95 lat

  W Warszawie urodził się Waldemar Kazanecki, kompozytor, pianista; autor muzyki do kilkuset filmów, m.in. „Hrabiny Cosel”, „Nocy i dni” oraz serialu telewizyjnego „Czarne chmury”.

• 1927 / 97 lat

  W Hajdukach Wielkich, obecnie dzielnica Chorzowa, urodził się Gerard Cieślik, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, zawodnik Ruchu Chorzów.

• 1923 / 101 lat

  Z udziałem prezydenta Stanisława Wojciechowskiego i premiera Władysława Sikorskiego odbyło się w Gdyni uroczyste otwarcie „Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków”.

• 1900 / 124 lata

  W Łodzi zmarł Izrael Poznański, przemysłowiec, właściciel warsztatów tkackich w Łodzi; nazywany ostatnim, po Ludwiku Geyerze i Karolu Scheiblerze, łódzkim „królem bawełny”.

• 1893 / 131 lat

  W Krakowie zmarł Józef Bliziński, komediopisarz.

• 1865 / 159 lat

  Na Podlasiu władze carskie aresztowały księdza Stanisława Brzóskę, generała i naczelnego kapelana Powstania Styczniowego, ostatniego powstańca kontynuującego walkę.

• 1864 / 160 lat

  W Słucku urodził się Witold Jodko-Narkiewicz, działacz socjalistyczny, współzałożyciel i członek władz PPS; jeden z założycieli Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych (1912).

• 1863 / 161 lat

  W Loosdorf w Austrii urodziła się Halka Ledóchowska, misjonarka, klawerianka, pisarka; założycielka Sodalicji św. Piotra Klawera (klawerianki); beatyfikowana w 1975 r.

• 1848 / 176 lat

  Powstanie poznańskie: pruski gen. Friedrich von Colomb, nie czekając na polityczne rozwiązania, zaatakował polski obóz w Książu, który zdobył po zaciętym boju; w walce z przeważającymi siłami pruskimi poległo kilkuset powstańców, razem z dowódcą mjr. Florianem Dąbrowskim.

• 1832 / 192 lata

  W Paryżu założono Towarzystwo Literackie Polskie, w późniejszym okresie znane jako Towarzystwo Historyczno-Literackie. Prezesem Towarzystwa został książę Adam Jerzy Czartoryski.

• 1818 / 206 lat

  W Petersburgu urodził się przyszły car Aleksander II Romanow, panujący w latach 1855–1881.

• 1775 / 249 lat

  W Budlewie w okolicach Bielska Podlaskiego urodził się Jakub Falkowski, pijar, pedagog, założyciel i rektor Instytutu Głuchoniemych w Warszawie.

• 1648 / 376 lat

  Powstanie Chmielnickiego: początek bitwy nad Żółtymi Wodami, w której armia kozacko-tatarska pokonała wojska polskie dowodzone przez Stefana Potockiego.