Technologie cyfrowe ułatwiły zwielokrotnianie, rozpowszechnianie i przechowywanie treści na nowych platformach. Jednocześnie doprowadziły do nielegalnego korzystania z chronionych dóbr na szeroką skalę. Funkcjonując w środowisku cyfrowym, nie możemy tracić z pola widzenia faktu, że prawa autorskie są jednym z fundamentów rozwoju kapitału społecznego. Stymulują kreatywność oraz innowacyjność społeczeństw.  

Zakres prawnej ochrony i należnego wynagrodzenia, zapewniony twórcom, aktywizuje tworzenie nowych dzieł. Kształt prawa autorskiego powinien maksymalizować społeczne i ekonomiczne korzyści związane z upowszechnianiem twórczości.

Zmiany technologiczne, które dotyczą branż muzycznej, audiowizualnej, wydawniczej i informatycznej, powinny być związane z upowszechnianiem świadomości użytkowników o przesłankach naruszeń prawa autorskiego, w tym przede wszystkim działań uznawanych za piractwo. Kształtowanie świadomości prawnej i obywatelskiej za pomocą działań edukacyjnych jest niezwykle istotne ze względu na zmiany postaw społecznych. 

W niektórych środowiskach nie istnieją pozytywne wzorce zachowań polegające na kupowaniu legalnych dóbr. Dostępność (szczególnie w Internecie) lub relatywnie niska cena pirackich produktów sprawia, że nabywanie legalnych nagrań, wideogramów, programów komputerowych, podręczników, czy uprawnione używanie treści redakcyjnych jest uważane za działanie nieopłacalne. To samo dotyczy produktów sfałszowanych.

Bardzo często obraz osoby pokrzywdzonej (twórcy dzieła) pozostaje mało wyrazisty. Trudność stwarza także zrozumienie, na czym polega szkoda i ponoszone ogólne straty, jak również doniosłość społecznej roli praw autorskich i praw pokrewnych.

Fot.: Archiwum Fundacji Legalna Kultura

Krzysztof Guzowski

Sekretarz Zespołu do Spraw Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych, Główny Specjalista w Wydziale Prawa Autorskiego, Departament Własności Intelektualnej i Mediów, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

www.mkidn.gov.pl