Tak w jednym ze swych wierszy nazwał swoją piękną żonę, dla której wyrzekł się haremu, sułtan Sulejman Wspaniały. Jego przydomek nie jest przypadkowy. Był wielkim władcą, wybitnym strategiem, który znacznie poszerzył granice Imperium Osmańskiego. Słynął z uczciwości i sprawiedliwości, czym zaskarbił sobie zaufanie poddanych. Był silnym władcą, ale też artystą. Dla relaksu tworzył przepyszną biżuterię ze złota i drogich kamieni. Pozostawił po sobie również bogaty i wartościowy dorobek poetycki. Za najpiękniejsze uchodzą jego wiersze miłosne. Swoje utwory podpisywał pseudonimem Muchibbi, co znaczy Zakochany. Jego muzą przez długie lata była ukochana żona Hürrem („Radosna, Kwitnąca, Roześmiana”).

Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca – uznawana za pierwszą w Polsce jak i w całej Europie władzę oświatową – została utworzona z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 października 1773 roku. Tego dnia obchodzimy święto pracowników oświaty – Dzień Edukacji Narodowej, dla wszystkich Dzień Nauczyciela.

W mistrzowski sposób łączył Sztukę Zachodu, skąd przybył, ze sztuką Wschodu, gdzie przyszło mu żyć i tworzyć. Był pierwszym nadwornym europejskim malarzem chińskich cesarzy. Przez ponad 50 lat malował podobizny trzech imperatorów Państwa Środka, ich małżonek, konkubin i … ukochanych koni. Dokumentował też ich wojny, tryumfy i polowania. Dziś jego prace notują rekordowe ceny na rynku sztuki. Portret Chunhui, ulubionej małżonki cesarza Quianlonga, sprzedano w 2015 roku na aukcji w Sotheby’s za blisko 18 mln dolarów.

Wiek XIX to czas wynalazców i wizjonerów, których praca pchnęła kulturę i sztukę na nowe tory. Należał do nich niewątpliwie Kazimierz Prószyński (1875-1945), twórca pleografu. I choć Luis Lumière powiedział o Polaku: „Panowie, ten człowiek jest pierwszy w kinematografii, ja jestem drugi” – przez wiele lat postać i dokonania Prószyńskiego pozostawały w cieniu jego zagranicznych kolegów.

Jego życiorys aż prosi się o ekranizację. Awans społeczny z syna krawca z krakowskiego Kazimierza na lwa salonowego zadającego szyku w Paryżu i Nowym Jorku zawdzięczał zarówno swemu wielkiemu talentowi, jak i osobowości. Ujmujący, w przyjaźni wierny, w zabawie szalony. Miłośnik szerokiego gestu i… pojedynków. Kiedy można – lekkomyślny, kiedy trzeba – odważny. Zakochany w życiu. Malarzem został z przypadku, bo nie było miejsca na wydziale rzeźby krakowskiej ASP. Jego dzieła każą jednak dziękować losowi za takie przypadki. Swego czasu w kręgach paryskiej bohemy znany bardziej od Picassa, którego wpływom zresztą się oparł. Ośmielał się kpić z Chagalla. Modigliani był jego najlepszym przyjacielem. Budował atmosferę, kształtował opinie, nie ulegał modom. Raczej sam je lansował. Kawa z Moise Kislingiem będzie smakować, jak w kultowej artystycznej kawiarni La Rotonde na Montparnasse. Prezentowanego dziś obrazu nie znajdziecie w sieci. Możemy się nim podzielić dzięki uprzejmości Muzeum Villa La Fleur, z którego kolekcji pochodzi portret dzieci z rodziny Tasów.

W nowym roku szkolnym zajrzymy do klasy, w której zamiast dzieci zasiadają małpy. Zwierzęta tak podobne do człowieka idealnie nadawały się do wytykania absurdów ludzkiego zachowania i krytykowania wad. Malując „Małpy w szkole” David Teniers Młodszy najwyraźniej postanowił wyrazić swoją opinię na temat współczesnych mu metod edukacji.