Pablo Picasso (1881-1973), jeden z najważniejszych malarzy XX wieku, znany przede wszystkim jako współtwórca kubizmu, nie zawsze malował w stylu, który uczynił go sławnym i zainspirował wielu innych artystów. Czy znacie jego obrazy z okresu różowego?

Okres różowy, który w malarstwie Picassa nastąpił po niebieskim (depresyjnym, skoncentrowanym na nędzy, samotności i rozpaczy, odzwierciedlonych wykorzystaniem ponurych i przygnębiających odcieni błękitu oraz szarości), trwał od 1905 do 1906 roku. Przypada na szczęśliwy czas w życiu mieszkającego wówczas w Paryżu artysty, co wyrażone zostało przez użycie ciepłej palety barw z przewagą różu – stąd nazwa tego okresu w twórczości hiszpańskiego malarza. Także tematyka dzieł z tamtych lat jest zupełnie odmienna, Picasso zafascynowany był wtedy cyrkiem i karnawałem. Akrobaci, klauni, a zwłaszcza postać arlekina zdominowały w tym czasie jego płótna, które przedstawiały radosną, beztroską zabawę, młodość, miłość i szczęście. Z tego okresu pochodzą tak znane obrazy jak „Chłopiec z fajką”, „Rodzina arlekina z dwiema małpami”, „Chłopiec z psem” czy „Kuglarze”.

W tym właśnie czasie powstała również „Dziewczyna na kuli” („Acrobate à la Boule” – olej na płótnie, 147 x 95 cm, 1905 r.); dzieło znajduje się obecnie w zbiorach Muzeum Puszkina w Moskwie. Widzimy tutaj wędrownych artystów cyrkowych w trakcie próby – siedzącego, młodego mężczyznę i dziewczynę balansującą na piłce. Uwagę odbiorcy przyciąga przede wszystkim kontrast pomiędzy tymi postaciami: krucha akrobatka i potężny atleta.

Postacie i ich usytuowanie odzwierciedlają refleksję twórcy nad uniwersalnymi zasadami równowagi, wzajemnego powiązania, harmonii i dysonansu. Geometryczna kompozycja, pełna wdzięku i delikatności mimo dominacji muskularnego mężczyzny na pierwszym planie, sprawia, że spojrzenie widza niemal bezwiednie wędruje ku nieco oddalonej, eterycznej postaci dziewczyny. Antynomia między parą cyrkowców została wyrażona także poprzez element ustawicznego ruchu w przypadku akrobatki, starającej się utrzymać równowagę i nieruchomość bryły siedzącego atlety. Jednak subtelne detale – na przykład podobny kąt ułożenia kończyn czy kolory ubrań (błękit spodenek i trykotu) – wiążą ze sobą dwójkę bohaterów, tworząc efekt harmonii, równoważącej kontrastową kompozycję.

Niezwykłe, wieloznaczne, pełne wewnętrznych przeciwieństw płótno Picassa zachwyca odbiorców sztuki od ponad stu lat, skłaniając ich do różnorodnych interpretacji. Nam „Dziewczyna na kuli” kojarzy się z innym wybitnym dziełem – „La strada” Federico Felliniego. Kto wie, może wyjątkowy obraz stał się inspiracją dla wyjątkowego filmu?

Fot. Domena publiczna