Zmarły niedawo wybitny artysta Wojciech Fangor pozostawił po sobie bogatą spuściznę plastyczną, w tym także dzieła, które zdobią przestrzeń publiczną m.in. warszawską II linię Metra oraz Dworzec Śródmieście.

Urodzony w 1922 roku Fangor studiował na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych pod okiem Felicjana Kowarskiego i Tadeusza Pruszkowskiego. Dyplom otrzymał w 1946 roku, a następnie, w latach 1953-61 pracował na uczelni w charakterze docenta.

Początkowo, w związku z panującą sytuacją polityczną, współtworzył polski socrealizm. Do najsłynniejszych jego dzieł z tego okresu należą obraz "Matka Koreanka" i plakat "Strzeż tajemnicy państwowej". Po śmierci Stalina odszedł od tego nurtu zajął się architekturą, a także współtworzył polską szkołę plakatu. W 1961 roku wyjechał z kraju. Początkowo, w latach 1964-1965, przebywał w Berlinie Zachodnim, następnie w w Anglii, skąd  w 1966 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Do Polski wrócił w 1999 roku.

Sławę przyniosły mu abstrakcyjne obrazów z motywem kół i fal dających efekt głębi i ruchu. Krytycy sztuki uznają go za prekursora nurtu zwanego op-artem. W 1970 roku, jako jedyny dotychczas polski artysta, miał indywidualną wystawę w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku.

Pochodzący z Warszawy Fangor odcisnął swoje piętno na wizualnej stronie miasta. I to kilkukrotnie. W latach 50. był w zespole, który zaprojektował Stadion Warszawianki. Brał także udział w powstaniu, oddanego do użytku w 1963 roku, dworca PKP Warszawa Śródmieście. To właśnie jego dziełem są, utrzymane w estetyce op-artu, mozaiki zdobiące dworcowe ściany. W czasach świetności obiektu można było podziwiać je z peronów oraz okien pociągów. Dziś czekają na remont obiektu i odrestaurowanie.



Najnowszą realizacją, i jednym z ostatnich dzieł mistrza, są natomiast ściany z nazwami II linii Metra. Mierzące 3,5 metra wysokości jaskrawe kompozycje dodają peronom energii i niepowtarzalnego charakteru. Pasażerowie po raz pierwszy mogli podziwiać je wraz z otwarciem trasy w marcu 2015. 

W związku ze śmiercią Wojciecha Fangora status prawny jego dzieł nie ulega zmianie. Zgodnie z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych trafią one do domeny publicznej dopiero za 70 lat czyli w roku 2086.

Jednak jego realizacje w przestrzeni publicznej mają charakter szczególny. Niezwiązany bezpośrednio z osobą autora, lecz wynikający z ich charakteru i dostępności. - Dla dzieł ogólnodostępnych ma zastosowanie art. 33 pkt 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który zezwala na uwiecznianie i powielanie wizerunków tych dzieł - mówi mecenas Jarosław Jastrzębski. Zwraca jednak uwagę, że profesjonalne uwiecznianie m.in. ze względów bezpieczeństwa obwiązujących na dworcach i stacjach metra może wymagać uzyskania zgody od podmiotów zarządzających fotografowanymi obiektami.

fot. Wikipedia/CC BY-SA 4.0