Czego nie wiem? Czy wiedzieć oznacza też rozumieć? Gdzie są granice wiedzy? Skąd się bierze talent i czym jest? Zastanawiają się rozmówcy Filipa Springera zapytani o to, czego nie wiedzą.

„To nie jest książka mojego autorstwa. Ja tylko zadałem jedno pytanie i wysłuchałem odpowiedzi"  - pisze Filip Springer we wstępie do tej niezwykłej książki. Chyba nikt dotąd nie postawił w publicznym dyskursie pytania "Czego pan/pani nie wie?".

Filip Springer zadał je wybitnym przedstawicielom różnych środowisk - kultury, nauki, sztuki, osobom kierującym ważnymi instytucjami. „Nie wiem właściwie wszystkiego” - filozof i historyk religii profesor Zbigniew Mikołejko zaskakuje już w pierwszym zdaniu książki. Prawniczka i CEO start-upu Anna Streżyńska nawet twierdzi, że jej niewiedza pogłębia się wraz z rozwojem technologii.

Wśród kilkudziesięciu zapytanych są także, m.in.: profesor Ewa Łętowska - wybitna prawniczka, Anda Rottenberg - kuratorka sztuki, Hanna Krall - pisarka i reportażystka, profesor fizyki teoretycznej Łukasz Andrzej Turski, Jarosław Mikołajewski - pisarz i poeta, Ewa Kuryłowicz - architektka.

Jesteśmy więźniami własnych wyobrażeń, uważa antropolog Michał Buchowski. Janina Ochojska jest zafascynowana wszechświatem, o którym „niby coś wie” (z zawodu jest astronomem). Jednak zastanawia się, czy istnieją światy innych wymiarów? Jak wyglądają? Czym są czarne dziury?

Sokrates miał zapewne rację mówiąc przed dwoma tysiącami lat „wiem, że nic nie wiem”.

Kulturoznawczyni Anna Nacher niejako kontynuuje rozważania filozofa i uważa, że warto pielęgnować sferę „nie wiem”, bo produktywne „nie wiem” prowadzi do rozwoju. Inny rozmówca zwraca uwagę, że dobrze jest wiedzieć, czego wiedzieć nie powinniśmy.

To, co łączy pytanych, to pokora wobec niewiedzy, świadomość, że więcej nie wiemy niż wiemy.

Książka powstała w czasie pandemii. Autor uznał, że nie ma lepszego momentu na zadanie tego pytania. Zamykał się w szafie z telefonem i dyktafonem i słuchał. Jak sam przyznaje, te rozmowy usunęły z jego życia jedno małe osobiste „nie wiem” - jak uprawiać swój zawód.

Paradoksalnie, czytając o "nie wiem", można się wiele dowiedzieć o naturze człowieka.

Zbiór rozmów ukazał się także jako podcast „Nie wiem” w Audiotece. W formie tradycyjnej został wydany przez Wydawnictwo Dowody.

"Nie wiem", Filip Springer, Wydawnictwo Dowody, 2024