Co roku Sejm i Senat RP wybierają patronów na kolejny rok. Najczęściej są to zasłużone osoby, których okrągła rocznica urodzin lub śmierci przypada w danym roku. Swoich patronów wybierają także sejmiki wojewódzkie. Wśród nich są ludzie kultury.

Wśród patronów 2024 roku wybranych przez Sejm RP są następujący artyści:

Marek Hłasko (1934 – 1969) – pisarz i scenarzysta filmowy. Jest autorem takich dzieł jak „Pierwszy krok w chmurach”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Następny do raju”, „Palcie ryż każdego dnia”. W tym roku przypada 90 rocznica urodzin artysty, o którym w uchwale Sejmu napisano: „Marek Hłasko był pisarzem, który potrafił nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną. Dzięki temu Jego twórczość ma wymowę uniwersalną. Swą bezkompromisowością, także wobec komunistycznej rzeczywistości, przyciągał do siebie pokolenia młodych ludzi z różnych zakątków świata”.


Portret Marka Hłaski autorstwa Zbigniewa Kresowatego na licencji CC BY-SA 4.0

Zygmunt Miłkowski (1824 - 1915) – znany też pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż. W 2024 roku obchodzimy 200. rocznice urodzin twórcy określonego przez posłów jako „żołnierza i pisarza, wytrwałego działacza niepodległościowego, twórcę idei obrony czynnej i skarbu narodowego”. Miłkowski należy do najpłodniejszych polskich pisarzy – poza utworami publicystycznymi pozostawił 80 powieści (ich liczbą ustępował tylko Kraszewskiemu). Jako powieściopisarz debiutował utworem „Wasyl Hołub”, opublikowanym w 1858 w „Dzienniku Literackim”. W powieściach Miłkowskiego objawiło się jego zainteresowanie obyczajem i kulturą chłopską.


Zygmunt Miłkowski, fotgrafia z ok. 1895 roku, domena publiczna

Melchior Wańkowicz (1892 – 1974) – to jeden z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii. W 2024 roku przypada 50. rocznica jego śmierci. Pierwsze tomy reportaży i wspomnień („W kościołach Meksyku”, „Szczenięce lata”, „Opierzona rewolucja”) wydał w okresie międzywojennym. Podczas II wojny światowej pracował jako korespondent wojenny przy II Korpusie Polskim gen. Władysława Andersa, bezpośrednio po wojnie wydał swoją najbardziej znaną książkę – „Bitwę o Monte Cassino” – dzieło o największej bitwie tego korpusu w 1944 roku. „Nazywany ojcem reportażu, wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość, służyć wspólnocie” – napisano w uchwale. – „Jego artykuły i książki dotykają najważniejszych dla niej doświadczeń i chwil. Przyszło mu tworzyć w wieku kataklizmów, jakich doświadczył nasz naród, ale i w epoce odzyskanego państwa i kształtowania na nowo polskiego świata. Opisując go – z wielką siłą talentu reportażysty – dawał świadectwo, relacjonował, często na bieżąco, losy narodu. Pisząc »Sztafetę«, »Dzieje rodziny Korzeniewskich«, »Westerplatte« czy »Bitwę o Monte Cassino«, miał świadomość, że czyni to zarówno dla współczesnych, jak i dla potomnych.”


Melchior Wańkowicz, fot. Władysław Miernicki, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 20-112

Kazimierz Wierzyński (1894 – 1969) – poeta, prozaik, eseista. W bieżącym roku przypada 130 rocznica urodzin artysty, który był jednym z twórców grupy literackiej Skamander. W uchwale sejmowej przypomniano, że „właściwym debiutem poetyckim Wierzyńskiego był tom wierszy ‘Wiosna i wino’, który ukazał się w 1919 r. i został uznany za jeden z najradośniejszych zbiorów poezji w polskich dziejach.” Podkreślono, jak bardzo znacząca była jego pasja sportowa. "Redagował pismo »Przegląd Sportowy«, a w 1928 r. za tom »Laur olimpijski« otrzymał złoty medal na konkursie literackim IX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Amsterdamie. Niesamowity jest jego opis wyczynów hiszpańskiego bramkarza Zamory i reakcji kibiców w wierszu »Match footballowy«".


Kazimierz Wierzyński, fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-K-1913

Senat RP wybrał na patronów 2024 roku dwóch twórców kultury. Są nimi:

Witold Gombrowicz (1904 – 1969) – jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX wieku w tym roku skończyłby 120 lat. Jego twórczość cechują: głęboka analiza psychologiczna człowieka jako uwikłanego w spuściznę kultury i w innych ludzi, analiza tożsamości jednostki w interakcji z innymi, problemu niedojrzałości i młodości, ról klasowych, a także poczucie absurdu, obrazoburstwo względem przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, antynacjonalizm i krytyka romantyzmu. Te elementy przeplatały się w jego najważniejszych utworach: powieściach „Ferdydurke” (1937), „Trans-Atlantyk” (1953), „Pornografia” (1960) i „Kosmos” (1965), oraz dramatach, m.in. „Iwona, księżniczka Burgunda” (1938) oraz „Ślub” (1953). Ważną częścią jego twórczości był prowadzony w latach 1953–1969 „Dziennik”.


Zdjęcie paszportowe Witolda Gombrowicza, fot. domena publiczna

Czesław Miłosz (1911 – 2004) – poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1980 roku. W 20. rocznicę śmierci poety senatorowie przypominają, że „Czesław Miłosz był świadkiem największych wydarzeń minionego stulecia: od pól bitewnych pierwszej wojny światowej, poprzez rosyjską rewolucję, odzyskanie przez Polskę niepodległości, społeczne i narodowościowe problemy II RP, czas spełnionej Apokalipsy i piekła, którym stały się ulice okupowanej Warszawy, Holokaust i starcie 2 totalitaryzmów, doświadczenie emigranta w świecie podzielonym żelazną kurtyną, aż do upadku sowieckiego imperium i budowę demokracji.”. Do najważniejszych dzieł Miłosza należą: „Traktat moralny”, „Traktat poetycki”, „Zniewolony umysł”, „Zdobycie władzy”, „Dolina Issy”, „Ziemia Ulro” oraz „Historia literatury polskiej”.


Zdjęcie Czesława Miłosza z 1999 roku autorstwa Artura Pawłowskiego na licencji CC BY-SA 4.0

Senatorowie postanowili też ogłosić rok 2024 rokiem Edukacji Ekonomicznej. Decyzja ta związana jest z przypadającą na ten rok setną rocznicą reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wydania książki Janusza Korczaka „Bankructwo Małego Dżeka” – jednej z najważniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce.

Pozostałymi patronami roku 2024 wybranymi przez Sejm RP są: arcybiskup Antoni Baraniak, Romuald Traugutt, Wincenty Witos (Senat także wskazał w swojej uchwale na tego polityka) i rodzina Ulmów. Natomiast Senat RP na patronów nowego roku wybrał jeszcze Władysława Zamoyskiego.

Swoich patronów wybierają także sejmiki wojewódzkie. Na przykład decyzją Sejmiku Województwa Mazowieckiego oprócz wybranego przez Sejm RP Gombrowicza patronami 2024 roku zostali:

Tadeusz Boy-Żeleński (1874 – 1941) – tłumacz, krytyk literacki i teatralny, poeta-satyryk, kronikarz, eseista i działacz społeczny, z wykształcenia lekarz. W 2024 roku obchodziłby 150 urodziny. Przełożył na język polski dzieła kanonu literatury francuskiej. Pisał teksty do kabaretu Zielony Balonik. Był kierownikiem literackim Teatru Polskiego w Warszawie. Do najważniejszych dzieł Boya-Żeleńskiego należą: „Słówka. Zbiór wierszy i piosenek” (1913), „Piekło kobiet” (1930), „Brązownicy” (1930), „Nasi okupanci” (1932), „Znasz-li ten kraj?” (1932) oraz „Marysieńka Sobieska” (1937).


Tadeusz Boy-Żeleński, fotografia z roku 1910, domena publiczna

Zbigniew Herbert (1924 – 1998) – poeta, eseista, dramaturg, twórca cyklu poetyckiego „Pan Cogito”, autor słuchowisk; pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. Z wykształcenia ekonomista, prawnik i filozof. Laureat ponad dwudziestu nagród literackich.


Zdjęcie Zbigniewa Herbeta ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej

Jacek Malczewski (1854 – 1929) – to jeden z najwybitniejszych malarzy polskich przełomu XIX i XX stulecia. Urodził się w Radomiu. W 2024 r. obchodzimy 170. rocznicę jego urodzin oraz 95. rocznicę śmierci. Na początku lat 90. XIX wieku swoją twórczością zainicjował w młodopolskim malarstwie nurt symbolizmu, pobudzając zarazem odrodzenie romantycznej tradycji. W 1908 r. otrzymał tytuł profesora, a w 1912 został rektorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W Lutosławicach założył szkółkę malarską dla utalentowanych dzieci wiejskich.


Jacek Malczewski, fotografia z 1925 roku, domena publiczna

Patronem Mazowsza został też Witold Gombrowicz oraz matematyk i filolog Stanisław Grzepski/Grzebski (obie formy nazwiska występują równorzędnie). Sejmik ustanowił również 2024 Rokiem 80. rocznicy Powstania Warszawskiego.